انبار گمرکی چیست؟

انبار گمرکی به فضای اختصاص یافته برای نگهداری کالاهای ورودی یا خروجی از کشور گفته میشود که در بازه تکمیل فرآیندهای اداری و ارائه مدارک مورد نیاز کالا در آن قرار میگیرد. این انبارها در تمام مناطق گمرکی دریایی، زمینی و هوایی وجود داشته و مدت زمان حضور کالا در آن، نحوه بیمه و همچنین قبض هایی که برای صاحب بار ارسال میشود با انبارهای معمولی متفاوت است. برای آشنایی بیشتر با انبار گمرکی، انواع قبض انبار گمرکی، قوانین کالای متروکه و هر آنچه که باید درباره آن بدانید در ادامه با فضاسازان امین همراه باشید.

انبار گمرکی یعنی چه؟

واردات و صادرات از مهم ترین کارهای موثر در اقتصاد هر کشور می باشد که باید بر اساس قوانین و ضوابط صورت گیرد. به همین منظور هر نوع کالا به محض ورود به کشور یا قبل از خروج از آن باید در گمرک بررسی شده و در صورت صدور مجوز واردات یا صادرات آن انجام شود. انبار گمرکی به محلی گفته میشود که این کالاها و بارهای وارداتی یا صادراتی برای مدت مشخص در آن نگهداری میشوند. این انبارها بر اساس نوع امکانات و تجهیزات در انواع مختلف مسقف و غیر مسقف و گاها محوطه ای ارائه شده و از نظر امنیتی اهمیت بسیار بالایی دارند.

با توجه به اینکه در اغلب مواقع تعداد بار در انبارهای گمرکی بسیار زیاد است، به همین دلیل از قفسه بندی پالت راک برای چیدمان کالاهای بسته بندی شده در آنها استفاده میشود. در انبارهایی که به صورت محوطه ای ارائه میشوند، بارها به صورت فله ای یا درون کانتینر چیدمان شده و منتظر ترخیص قرار میگیرند.

روند کلی کار در انبار گمرکی به صورت زیر می باشد:

بار برای واردات یا صادرات ابتدا وارد انبار گمرک میشود.
پس از بررسی کالاها و سرشماری و بررسی کامل آنها و تطبیق با بارنامه و غیره، بار توسط ترخیص کننده گمرک تحویل گرفته میشود
پس از تحویل بار، قبض انبار گمرکی برای مالک کالا و بار صادر و مشخصات کامل بار در آن درج می گردد.
پس از صدور مجوز ترخیص، بار از انبار گمرکی در بازه زمانی مشخص باید خارج گردد. در غیر این صورت بار مشمول قوانین متروکه قرار خواهد گرفت.

قوانین کالای متروکه در انبار گمرکی چیست؟

بر اساس قوانین ارائه شده، تمام بارهای درون انبار گمرکی تا 3 ماه می توانند در انبار نگهداری شوند. در این بازه باید صاحب بار مجوزهای مورد نیاز را برای ترخیص کالا دریافت نماید. اگر در این بازه موفق به اخذ مجوز نشوند، تا 2 ماه امکان تمدید زمان نگهداری بار در انبار گمرک وجود دارد. اگر بعد از این مدت مجوز ترخیص برای بار صادر شد، تا یک ماه باید از انبار تخلیه شود. در برخی از مواقع و با توجه به نوع کالا این مدت زمان تا یک ماه قابل تمدید خواهد بود. 
تمام بارهایی که بعد از ورود به انبار حداکثر تا 6 ماه از آن تخلیه نشوند، به عنوان کالای متروکه شناسایی میشوند. در این شرایط ابتدا برای صاحب بار اظهارنامه ارسال شده و 20 روز به آنها مهلت برای ترخیص کالا ارائه میشود. بعد از این بازه زمانی، بار به سازمان جمع آوری اموال تملیکی اختصاص می باید. سازمان جمع آوری اموال تملیکی با توجه به نوع بار ممکن است آن را امحلا کند یا نسبت به فروش آن اقدام نماید. در صورت فروش بار، هزینه های گمرک ابتدا پرداخت شده و 10 درصد برای این سازمان واریز شده و بعد از پرداخت سایر هزینه ها، مابقی مبلغ فروش برای صاحب بار واریز میشود.

قبض انبار گمرکی چیست؟

قبض انبار گمرکی اصلی ترین مدرک برای تحویل بار از انبار می باشد که از سوی ترخیص کننده برای صاحب بار صادر میشود. بعد از بررسی کامل بار توسط ترخیص کننده، قبض شامل اطلاعاتی از قبیل شماره بارنامه ارسالی، شماره انبار تخلیه کالا، نام شرکت حمل کننده کالا، تاریخ تحویل بار، وزن و نوع کالا، ردیف و شماره انبار و مرزی که بار به گمرک آن تحویل داده شده می باشد. 
لازم به ذکر است که برای تحویل بار از انبار گمرکی ارائه قبض به ترخیص کننده الزامی می باشد.

انواع قبض انبار گمرکی

قبض های انبار گمرکی را می توان به دو گروه کلی زیر دسته بندی کرد که عبارتند از:
-قبض انبار گمرکی دستی: این نوع قبض توسط ترخیص کننده صادر شده و برگه آن به تحویل دهنده بار ارائه میشود. در واقع این قبض تنها سندی می باشد که اثبات کننده مالکیت بار برای تحویل دهنده است.
قبض الکترونیکی انبار گمرکی: در بخی از گمرک ها قبض انبار به صورت الکترونیکی و مجازی صادر می گردد. این قبوض دارای اعتبار برای تحویل بار می باشند. از طریق قبوض الکترونیکی امکان بررسی مانیفست ها و سایر مدارک و امور ارتباطی وجود دارد.

قوانین بیمه کالا در انبار گمرکی چیست؟

یکی از مهم ترین اقداماتی که در انبار گمرکی باید انجام شود، بیمه بار در برابر حوادث مختلف از جمله آتش سوزی و سرقت و غیره است. در مرحله تخلیه بار ترخیص کننده لازم است اقدامات لازم برای بیمه را انجام داده و با توجه به نوع و تعداد و وزن بار هزینه های بیمه را محاسبه و از صاحب بار دریافت نماید. شرکت های خصوصی که انبار گمرکی را برعهده میگیرند نیز موظف به بیمه بار هستند و صاحب بار در زمان تحویل بار باید به این مساله مهم توجه داشته باشد. در صورت بروز حوادث مختلف برای بار، بیمه بر اساس قبض انبار و اطلاعات کالاها که در انبار گمرک و مدارک مالک ثبت شده اند مقدار خسارت وارد شده و مبلغ قابل پوشش را محاسبه و پرداخت می کند.

انبار گمرکی دولتی است یا خصوصی؟

در مرزهای زمینی و دریایی، در گمرک انبار وجود دارد و در صورت محدود بودن ظرفیت آنها، امکان واگذاری بار به شرکت های خصوصی نیز وجود دارد. انبارهای بزرگ خصوصی که حداکثر 50 کیلومتر از گمرک فاصله دارند می توانند با ارائه مجوزها و مدارک بار گمرک را در نگهداری کنند. تمام انبارهای خصوصی لازم است در قبض انبار اطلاعاتی از قبیل شماره بارنامه ارسالی، شماره انبار تخلیه کالا، نام شرکت حمل کننده کالا، تاریخ تحویل بار، وزن و نوع کالا، ردیف و شماره انبار، مشخصات مرز را درج کنند.