انبار نگهداری کالای خطرناک چه ویژگی هایی دارد؟

انبار نگهداری کالای خطرناک که در اغلب مواقع مواد شیمیایی، کپسول های گاز و انواع مایعات سمی و غیره قابل اشتعال و انفجار را در بر میگیرند، از نظر ایمنی باید در سطح بالایی قرار داشته باشد. این انبارها نه تنها از نظر نحوه چیدمان و دسته بندی باید استانداردهای بین المللی را رعایت کنند، بلکه کارکنان آنها نیز باید کاملا به اهمیت موضوع واقف بوده و نحوه برخورد با شرایط غیر مترقبه را بدانند. فضاسازان در ادامه به مهم ترین اصول و استانداردها برای نگهداری و انبار کردن کالاهای خطرناک اشاره خواهد داشت.

انبار نگهداری کالای خطرناک

دسته بندی صحیح؛ مهم ترین اصل در انبار نگهداری کالای خطرناک

یکی از مهم ترین کارها و اقداماتی که باید برای انبار کردن کالاهای خطرناک در محیط های صنعتی و غیره انجام داد، دسته بندی مناسب و استاندارد آنها می باشد. پس از دسته بندی برای هر گروه لازم است علامت یا برچسب مخصوصی در روی قفسه انبار که مواد داخل آن قرار میگیرند نصب شود. بر اساس استانداردهای ارائه شده توسط OSHA و NFPA تمام مواد سمی و شیمیایی و خطرناک را می توان به گروه های زیر دسته بندی نمود:

جامدات قابل اشتعال

این مواد با قرار گرفتن در محیط های گرم با دمای بالا آتش گرفته و میسوزند مانند چوب و کاغذ. موادی که دارای این ویژگی می باشند در انبار باید درون قفسه های جدا از بقیه مواد قرار گرفته و روی آنها علامت لوزی با زمینه سفید و شعله آتش سیاه نصب شود. تا حد امکان این مواد باید در انبارهای دارای سیستم تهویه و کمی خنک قرار گرفته و نور خورشید مستقیم روی آنها تابیده نشود.

جامدات قابل واکنش با آب

مواد جامدی همچون پتاسیم و سدیم در اثر تماس با آب واکنش برقرار نموده و امکان شعله ور شدن آنها وجود دارد. این مواد باید همگی در قفسه های جدا چیده شده و روی آنها برچسب لوزی آبی با شعله آتش سفید نصب شود.

مواد آلی جامد قابل احتراق

از خطرناک ترین مواد شیمیایی می توان به مواد قابل احتراق اشاره نمود که بیشتر مواد آلی را شامل میشوند. انبار نگهداری از این کالاهای خطرناک و قابل احتراق باید دمای پایینی داشته باشد تا شرایط برای آتش گرفتن آنها فراهم نشود. این مواد با علامت لوزی دو رنگ که بالای آن سفید و پایین قرمز می باشد برچسب گذاری می شوند. (بالای این لوزی شعله آتش سیاه قرار دارد)

مایعات قابل اشتعال و انفجار

برای دسته بندی مایعات باید آنها را به دو گروه تقسیم کنید. مایعاتی همچون بنزین و الکل که دارای بخار قابل اشتعال در دمای عادی هستند، به عنوان مایعات سبک دسته بندی میشوند. گروه دیگری از مایعات که در دمای عادی محیط بخار قابل اشتعال ندارند، مایعات سنگین شناخته میشوند مانند گازوئیل و نفت.

گازهای خطرناک

گازهای خطرناک که در محیط انبار به شیوه های مختلف ذخیره میشوند را می توان به گازهای سمی و قابل اشتعال و انفجار دسته بندی کرد. کپسول های حاوی گازهای خطرناک در انبارها با علامت لوزی قرمز و شعله آتش سفید مشخص می شوند.

مواد اکسید کننده

مواد اکسید کننده از جمله مواد خطرناکی هستند که در انبار نگهداری میشوند. این مواد که قدرت بالایی در برقراری واکنش با اکسیژن هوا دارند، با علامت لوزی زرد و شعله آتش سیاه مشخص شده و مواردی همچون پتاسیم، نیترات پتاسیم را شامل میشوند. پس از دسته بندی این مواد، باید آنها در فاصله زیاد با مواد قابل احتراق جامد و مایع قرار گیرند.

پرطرفدارترین مطالب ما را از دست ندهید!
آموزش روش انبارداری و نکات مربوط به آن
روش های چیدمان وسایل در قفسه های انبار
سیستم مدیریت انبار

انبار مواد سمی و خطرناک

برخی از مواد شیمیایی دارای گازهای مسموم کننده می باشند که انتشار آنها در محیط باعث خفگی خواهد شد. این مواد با علامت لوزی سفید و شکل جمجه و دو استخوان سیاه مشخص میشوند که نشان دهنده خطر مرگ هستند. مواد سمی در انبارهایی باید نگهداری شوند که سیستم تهویه قدرتمندی داشته باشند.

مواد اکسید شونده و خورنده

اسیدها و مواد شیمیایی خورنده در تماس با فلزات نه تنها باعث خوردگی آنها میشوند، بلکه بخار تولید شده از آنها نیز قابل اشتعال است. به همین دلیل در انبار نگهداری کالای خطرناک حاوی مواد خورنده باید تهویه مناسبی برای محیط ایجاد کرد. مواد خورنده در انبارها با علامت لوزی دو رنگ (سفید بالا و قرمز در پایین) که حاوی دو ظرف آزمایشگاهی روی دست و فلز می باشند نمایش داده میشوند.

انبار مواد سمی و خطرناک

شرایط محیط برای انبار کردن مواد خطرناک

پس از دسته بندی لازم است شرایط انبار و بخش های مختلف آن را از نظر تهویه و حمل و نقل و چیدمان کالاها استاندارد و ایمن کرد. از جمله موارد مهمی که در انبار حاوی مواد خطرناک باید رعایت شوند می توان به گزینه های زیر اشاره کرد:

• سیستم تهویه هوا در انبارهای حاوی مواد شیمیایی و سمی اهمیت بسیار زیادی دارد. در بخش های مختلف انبار باید تهویه های بزرگ و صنعتی نصب شوند تا تبادل هوا به خوبی صورت گیرد.
• کف انبار به دلیل تردد زیاد و همچنین ریختن مواد در حین جا به جایی باید قابلیت شستشو داشته باشد. همچنین باید کفپوش انبار به گونه ای باشد که در صورت استفاده از مواد شوینده آسیبی به آنها وارد نشده و مقاومت بالایی داشته باشند. علاوهبراین، الکتریسیته ساکن برای محیط انبارها بسیار خطرناک بوده و در انتخاب متریال برای کف باید به این موضوع توجه شود. 
• در بخش های مختلف انبار باید در برای خروج اضطراری در نظر گرفته شود. علاوه براین، تمام کارکنان انبار باید به این درب ها دسترسی داشته باشند. 
  
• به منظور جلوگیری از برخورد ضربه به قفسه های حاوی مواد خطرناک، عرض راهروها باید به اندازه کافی زیاد باشند. در غیر این صورت امکان برخورد لیفتراک به قفسه ها وجود دارد و ریزش مواد و اتفاقات ناگوار رخ می دهد.
  
• سقف و ساختمان انبار نگهداری از کالای خطرناک باید در برابر صاعقه ایمن باشد.
  
• لوازم برقی به کار رفته در بخش های مختلف انبار باید همگی از نوع EX باشند.
  
• قفسه های حاوی مواد خطرناک از لامپ و سیستم های روشنایی و سیستم گرمایشی باید فاصله داشته باشند. 
  
• اصول و نکات ایمنی باید به تمام کارکنان آموزش داده شده و تابلوهای مهم در بخش های مختلف انبار نصب شود.
  
• به هیچ عنوان مواد شیمیایی مختلف را در راهروهای انبار قرار ندهید. فضای راهروها همیشه باید خالی و باز باشند تا در صورت رخ دادن اتفاقاتی همچون آتش سوزی عملیات امداد براحتی انجام شوند.
  
• در سیستم انبارداری حتما دسته بندی و نوع مواد ثبت شوند تا حمل و نقل و چیدمان کالاهای جدید با چالش مواجه نشود.

شرایط محیط برای انبار کردن مواد خطرناک

اصول نگهداری سیلندر حاوی گاز خطرناک

علاوه بر مواد جامد و مایع و گازهای خطرناک، در برخی از انبارها کپسول و سیلندرهای حاوی مایعات و گاز نگهداری میشوند. این سیلندرها بسیار حساس بوده و به همین دلیل محیطی که برای نگهداری و انبار کردن آنها در نظر گرفته میشود باید چند ویژگی مهم داشته باشد که عبارتند از:

• سیلندرها همگی باید دارای بدنه کاملا سالم بوده و کلاهک داشته باشند.
  
• سیلندرها باید به محلی تکیه داده شوند که احتمال ریزش و سقوط آنها صفر باشد. 
  
• کپسول های حاوی گاز مایع و هوای فشرده و اکسیژن باید با فاصله زیاد از هم قرار گیرند.
  
• ارتفاع انبار نگهداری از سیلندر گاز باید بیشتر از سطح زمین باشد
  
• تا حد امکان سیلندرها باید در محیط هایی قرار گیرند که اطراف آنها باز باشد. نگهداری از کپسول های حاوی گاز و مایع در محیط های گرم و سرپوشیده ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. در صورت نبود فضای باز، حتما سیستم تهویهدر بخش های مختلف آن تعبیه شود.
• سیلندرها حتما باید به دیوار یا سطح محکم تکیه داده شوند و از افقی قرار دادن آنها روی زمین باید خودداری کنید.
• با توجه به نوع گاز یا مایع داخل سیلندر آنها را دسته بندی نموده و با فاصله از هم قرار دهید.

در حالت کلی می توان گفت، در انبار نگهداری کالای خطرناک باید مواد بدرستی دسته بندی و علامت گذاری شوند. سپس در قفسه های مناسب و مقاوم قرار گرفته و شرایط انبار نیز کاملا ایمن گردد. حفظ فاصله مناسب میان دسته های مختلف مواد، آشنایی تمام کارکنان با مواد و ویژگی های آنها و نصب تابلو برای راهنمایی ایمنی و قفسه بندی در صورت بروز خطر نیز باید در انبار انجام شود.